ग्रामपंचायत विभाग

रायगड जिल्ह्यातील जिल्हा परिषदेचा पंचायत विभाग ग्रामपंचायत व पंचायत समित्यांच्या कामकाजावर देखरेख व पाठबळ देऊन तळागाळातील स्थानिक स्वराज्य संस्था बळकट करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतो.

त्याची संक्षिप्त कार्ये येथे आहेत:

ग्रामपंचायतींचे पर्यवेक्षण व नियंत्रण : जिल्ह्यातील सर्व ग्रामपंचायतींवर या विभागाचे प्रशासकीय नियंत्रण व पर्यवेक्षण असते. यात हे समाविष्ट आहे:

ग्रामपंचायतींचे कामकाज महाराष्ट्र ग्रामपंचायत अधिनियम व इतर संबंधित नियम व कायद्यांनुसार होईल याची खात्री करणे.

त्यांचे आर्थिक व्यवहार, अंदाजपत्रकाचा वापर आणि योजनेच्या अंमलबजावणीवर लक्ष ठेवणे.

विविध प्रशासकीय व विकासात्मक बाबींवर ग्रामपंचायतींना मार्गदर्शन व मार्गदर्शन करणे.

क्षमता वृद्धी व प्रशिक्षण : ग्रामपंचायतींचे निवडून आलेले सदस्य (सरपंच, ग्रामपंचायत सदस्य) व पदाधिकारी (ग्रामसेवक) यांचे ज्ञान, कौशल्य व त्यांच्या भूमिका, जबाबदाऱ्या व शासकीय योजनांची समज वाढविण्यासाठी प्रशिक्षण कार्यक्रम व कार्यशाळा आयोजित केली जाते.

जि.प. स्तरावर अनुदान वितरण व योजना अंमलबजावणी : स्थानिक विकास कामे व कल्याणकारी योजनांसाठी ग्रामपंचायतींना राज्य व केंद्र शासनाकडून देण्यात येणारे विविध अनुदान व निधी चे वाटप व देखरेख करण्यात हा विभाग महत्त्वाची भूमिका बजावतो. यात १४/१५ व्या वित्त आयोगाच्या अनुदानासारख्या योजनांचा समावेश आहे.

निवडणूक व प्रशासकीय सहाय्य : राज्य निवडणूक आयोग निवडणूक राबवत असताना ग्रामपंचायत निवडणुकीसाठी पंचायत विभाग प्रशासकीय मदत पुरवतो. ग्रामपंचायत सदस्य व पदाधिकाऱ्यांची पात्रता, अपात्रता व राजीनाम्याची बाबीही या समितीमार्फत हाताळली जाते.

तक्रार व तक्रार निवारण : ग्रामपंचायतींच्या कामकाजाशी संबंधित तक्रारी व तक्रारी प्राप्त करण्यासाठी व त्यांचे निराकरण करण्यासाठी हे माध्यम म्हणून कार्य करते.

ग्रामसेवकांसाठी कार्मिक व्यवस्थापन : ग्रामपंचायतींचे प्रशासकीय प्रमुख असलेल्या ग्रामसेवकांचे प्रशासकीय नियंत्रण, बदल्या व इतर सेवाविषयक बाबींची जबाबदारी या विभागाची असते.

विकास कामांवर देखरेख : विविध योजनांच्या निधीचा वापर करून ग्रामपंचायतींनी हाती घेतलेल्या विविध विकास कामांच्या प्रगती व गुणवत्तेवर देखरेख ठेवणे, पारदर्शकता व उत्तरदायित्व सुनिश्चित करणे.

नोंदी ठेवणे व माहिती व्यवस्थापन : हा विभाग ग्रामपंचायतींशी संबंधित नोंदी, त्यांचे ठराव, आर्थिक विवरण आणि लोकसंख्येची माहिती ठेवतो.